PM 2.5 และ PM 10 เป็นฝุ่นละอองขนาดเล็กที่มีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมาก. 

– PM 2.5 (Particulate Matter with diameter of 2.5 microns or less) คือ ฝุ่นละเอียดที่มีอนุภาคเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน. ฝุ่นประเภทนี้มีขนาดเล็กมากจนขนจมูกของมนุษย์ไม่สามารถกรองได้ และสามารถแพร่กระจายเข้าสู่ทางเดินหายใจ กระแสเลือด และเข้าสู่อวัยวะอื่นๆ ในร่างกายได้.

– PM 10 (Particulate Matter with diameter of 10 microns or less) คือ ฝุ่นหยาบที่มีอนุภาคเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5–10 ไมครอน. ฝุ่นประเภทนี้สามารถแขวนลอยอยู่ในอากาศได้หลายชั่วโมง และสามารถส่งผลกระทบกับร่างกายมนุษย์ได้มาก โดยเฉพาะเมื่อหายใจนำฝุ่นละอองเข้าไปในปอด

ทั้งสองชนิดของฝุ่นละอองนี้มีสาเหตุเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การคมนาคมขนส่ง, การผลิตไฟฟ้าและโรงงานอุตสาหกรรม, การเผาเพื่อทำการเกษตร, และการรวมตัวของก๊าซอื่นๆ ในบรรยากาศ.

อันตรายและผลกระทบต่อสุขภาพจากฝุ่นละออง PM2.5 และ PM10 นั้นร้ายแรงและมีหลากหลาย  โดย PM 2.5 มีอันตรายมากกว่าเนื่องจากขนาดอนุภาคที่เล็กกว่า จึงสามารถเข้าสู่ปอดและกระแสเลือดได้ง่ายกว่า  ส่งผลกระทบต่อสุขภาพได้รุนแรงกว่า  ต่อไปนี้คือผลกระทบต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น:

ผลกระทบระยะสั้น (Acute Effects):

• ระบบทางเดินหายใจ:  ไอ  เจ็บคอ  ระคายเคืองจมูกและลำคอ  หายใจลำบาก  หอบเหนื่อย  กำเริบของโรคหอบหืด  และการติดเชื้อทางเดินหายใจ  เช่น  ปอดบวม  โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง เช่น เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรัง

• ระบบหัวใจและหลอดเลือด:  เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด  เช่น  หัวใจวาย  จังหวะหัวใจผิดปกติ  และความดันโลหิตสูง  เนื่องจากฝุ่นละอองสามารถกระตุ้นการอักเสบในร่างกาย  ทำให้เกิดการแข็งตัวของเลือดได้ง่ายขึ้น

• ตา:  ระคายเคืองตา  ตาแดง  และอาจทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุตาได้

• ผิวหนัง:  ระคายเคืองผิวหนัง  ผื่นคัน  และอาจทำให้เกิดโรคผิวหนังบางชนิดได้

ผลกระทบระยะยาว (Long-term Effects):

• โรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรัง:  เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)  โรคหอบหืด  และโรคปอดอื่นๆ

• โรคหัวใจและหลอดเลือดเรื้อรัง:  เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ  โรคหลอดเลือดสมอง  และโรคหัวใจอื่นๆ

• มะเร็งปอด:  การสัมผัสฝุ่นละออง PM2.5 และ PM10 ในระยะยาวมีความเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปอดที่เพิ่มขึ้น

• ลดการทำงานของปอด:  ทำให้ปริมาณออกซิเจนในเลือดลดลง  ส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย

• ผลกระทบต่อระบบประสาท:  มีงานวิจัยบางส่วนที่ชี้ให้เห็นว่าฝุ่นละออง PM2.5 อาจส่งผลกระทบต่อระบบประสาท  เช่น  ความจำเสื่อม  และความผิดปกติทางระบบประสาทอื่นๆ

• ผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของเด็ก:  ในเด็กเล็ก  การสัมผัสฝุ่นละออง PM2.5 และ PM10 อาจส่งผลต่อการเจริญเติบโต  พัฒนาการทางสมอง  และระบบภูมิคุ้มกัน

กลุ่มเสี่ยง:

กลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อผลกระทบจากฝุ่นละออง PM2.5 และ PM10 มากกว่า ได้แก่:

• เด็กเล็ก

• ผู้สูงอายุ

• ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรัง (เช่น โรคหอบหืด  โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง)

• ผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด

• หญิงตั้งครรภ์